Depresyon ve kardiyovasküler hastalık arasındaki şaşırtıcı bağlantı nihayet açıklandı: Kısmen aynı gen modülünden gelişiyorlar

Kardiyovasküler hastalıklar tıp dilinde KVH olarak bilinen kalp damar hastalığı olarak adlandırılır. Kalp ve kan damar sistemini olumsuz etkileyen birçok sağlık problemini kapsar.

Genelde bu rahatsızlıklar kronik ve ciddidir. Uzun süre gelişip ortaya çıkar ve belirtileri önceden görülebilir.

   -Depresyon ve kardiyovasküler hastalığın bir şekilde ilişkili olduğu uzun zamandır biliniyordu, ancak tam olarak nasıl olduğu bir bilmece olarak kaldı.

Şimdi, araştırmacılar her iki hastalığın gelişimsel programının bir parçası olan, işlevsel olarak ilişkili, birlikte ifade edilen 256 genden oluşan bir ‘gen modülü’ tanımladılar.

Bu genler artık hem depresyon hem de kardiyovasküler hastalık için biyobelirteç olarak kullanılabilir ve nihayetinde her ikisini de hedef alan yeni ilaçlar bulmaya yardımcı olabilir.

Depresyon ve kardiyovasküler hastalık (KVH) halk sağlığı açısından ciddi endişelerdir.

-Dünya çapında yaklaşık 280 milyon kişi depresyona sahipken, 620 milyon kişide KVH vardır.

Bu iki hastalığın bir şekilde ilişkili olduğu 1990’lardan beri bilinmektedir. Örneğin, depresyonu olan kişilerde KVH riski daha yüksektir, depresyon için etkili erken tedavi ise daha sonra KVH geliştirme riskini yarı yarıya azaltır. Bunun tersine, KVH’si olan kişilerde depresyon da görülme eğilimindedir.

Bu nedenlerden dolayı, Amerikan Kalp Derneği (AHA), depresyonu olan gençlerin KVH açısından izlenmesini önermektedir.

Henüz bilinmeyen şey, iki hastalık arasındaki bu belirgin ilişkiye neyin sebep olduğudur.

Cevabın bir kısmı muhtemelen depresyonlu hastalarda yaygın olan ve CVD riskini artıran sigara, alkol kötüye kullanımı, egzersiz eksikliği ve kötü beslenme gibi yaşam tarzı faktörlerinde yatmaktadır. Ancak her iki hastalığın da daha derin bir düzeyde, paylaşılan gelişimsel yollar aracılığıyla ilişkili olması da mümkündür.

Şimdi, bilim insanları depresyon ve CVD’nin gelişimsel programlarının bir kısmını gerçekten paylaştığını, en azından bir ortak işlevsel ‘gen modülüne’ sahip olduğunu gösterdi.

Frontiers in Psychiatry’de yayınlanan bu sonuç , depresyon ve CVD için yeni belirteçler sağlıyor ve nihayetinde her iki hastalığı da hedef alan ilaçlar bulmaya yardımcı olabilir.

-Finlandiya’daki Tampere Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı ve çalışmanın ilk yazarı Dr. Binisha H Mishra: “Depresyon ve kardiyovasküler hastalık (KVD) olan kişilerin kanındaki gen ifadesi profiline baktık ve tek bir gen modülünde, ortalamadan daha yüksek veya daha düşük seviyelerde ifadesi olan 256 gen bulduk, bu da insanları her iki hastalığa yakalanma açısından daha büyük risk altına sokuyor” .

Yazarlar gen modülünü, farklı koşullar altında benzer ifade kalıplarına sahip ve dolayısıyla işlevsel olarak ilişkili olma olasılığı yüksek olan bir gen grubu olarak tanımlıyor.

Genç Finliler çalışıyor

Mishra ve meslektaşları, çocukluktan yetişkinliğe kadar kardiyovasküler risk faktörlerinin bugüne kadarki en büyük çalışmalarından biri olan Young Finns çalışmasına katılan 34 ila 49 yaş arasındaki 899 kadın ve erkeğin kanındaki gen ifadesi verilerini inceledi.

Young Finns çalışması, 1980 yılında Finlandiya’daki beş şehirden rastgele seçilen, o zamanlar üç ila 18 yaşları arasında olan yaklaşık 4.000 çocuk ve ergenden oluşan bir kohortla başladı. Bu katılımcıların sağlıkları o zamandan beri takip ediliyor.

Finlandiya, AB’de zihinsel bozuklukların en yüksek tahmini insidansına sahiptir ve depresyon yaygınlığı açısından dünyada dokuzuncu en yüksek sıradaki ülkedir. Buna karşılık, ülke nispeten düşük bir CVD yaygınlığına sahiptir ve bu hastalık sınıfında dünya çapında en alttaki %20’de yer almaktadır.

2011 yılında, Young Finns çalışmasını yürüten araştırmacılar, katılımcıları denenmiş ve test edilmiş bir anketle depresyon semptomları açısından test ettiler: Beck’in depresyon envanteri (BDI-II), puanı daha şiddetli semptomlarla birlikte artıyor. Ayrıca, sıfırdan (en yüksek risk) yediye (en düşük risk) kadar bir ölçekte AHA’nın ‘ideal kardiyovasküler sağlık’ puanı aracılığıyla CVD geliştirme riskleri açısından da test ettiler. Mishra ve diğerleri, bu verileri mevcut çalışma için daha fazla analiz ettiler.

Hepsi kanında var

2011 yılında ayrıca her katılımcıdan tam kan alınmış ve Mishra ve meslektaşları bu örnekleri son teknoloji gen ekspresyon yöntemleriyle analiz etmişlerdir.

İleri istatistikler kullanılarak 22 ayrı gen modülü belirlendi ve bunlardan sadece birinin hem yüksek depresif semptomlar puanı hem de düşük kardiyovasküler sağlık puanı ile ilişkili olduğu görüldü.

-Mishra: “Bu gen modülündeki ilk üç genin nörodejeneratif hastalıklar, bipolar bozukluk ve depresyonla ilişkili olduğu biliniyor. Şimdi bunların zayıf kardiyovasküler sağlıkla da ilişkili olduğunu gösterdik” .

Orijinal makaleyi oku ve indir

Bu genler, hem depresyonun hem de kardiyovasküler hastalığın patogenezinde rol oynayan iltihaplanma gibi biyolojik süreçlerde yer alır. Bu, her iki hastalığın neden sıklıkla birlikte ortaya çıktığını açıklamaya yardımcı olur.

Paylaşılan modüldeki diğer genlerin Alzheimer, Parkinson ve Huntington hastalığı gibi beyin hastalıklarında rol oynadığı gösterildi.

-Mishra: “Bu modüldeki genleri depresyon ve kardiyovasküler hastalık için biyobelirteç olarak kullanabiliriz. Sonuç olarak, bu biyobelirteçler her iki hastalık için de çift amaçlı önleyici stratejilerin geliştirilmesini kolaylaştırabilir” .

 

About The Author